عصب کشی دندان چیست؟ مراحل، عوارض و مراقبت‌ پس از درمان

عصب کشی دندان یکی از رایج‌ترین درمان‌های دندانپزشکی است که برای نجات دندان‌های آسیب‌دیده انجام می‌شود. در این روش درمانی، دندانپزشک بافت عصبی و پالپ عفونی را از داخل دندان خارج کرده و پس از ضدعفونی کردن، فضای خالی را با مواد مخصوص پر می‌کند. این درمان زمانی ضروری می‌شود که پوسیدگی یا عفونت به عمق دندان و بافت‌های عصبی آن نفوذ کرده باشد. در این مقاله، به بررسی جامع جنبه‌های مختلف عصب کشی دندان، از جمله مراحل، عوارض احتمالی و مراقبت‌های لازم می‌پردازیم.

عصب کشی دندان چیست؟

عصب کشی دندان یا درمان ریشه (Root Canal Treatment) فرآیندی است که طی آن بافت‌های عفونی و آسیب‌دیده از داخل دندان خارج می‌شوند. در مرکز هر دندان، بافتی نرم به نام پالپ وجود دارد که شامل عروق خونی، اعصاب و بافت همبند است. زمانی که این بافت دچار عفونت یا التهاب می‌شود، باید از طریق عصب کشی خارج شود تا از گسترش عفونت و از دست رفتن دندان جلوگیری شود.

پالپ دندان نقش مهمی در تغذیه و حفظ سلامت دندان دارد، اما پس از تکامل دندان، دندان می‌تواند بدون پالپ نیز به حیات خود ادامه دهد. در واقع، دندان عصب کشی شده از طریق بافت‌های اطراف خود تغذیه می‌شود و می‌تواند سال‌ها بدون مشکل به عملکرد خود ادامه دهد.

مراحل عصب کشی دندان

1. بی‌حسی موضعی

اولین مرحله در عصب کشی دندان، تزریق ماده بی‌حسی موضعی است. دندانپزشک با استفاده از یک سرنگ مخصوص، داروی بی‌حسی را در نزدیکی دندان مورد نظر تزریق می‌کند. این کار باعث می‌شود تا بیمار در طول درمان هیچ دردی احساس نکند. معمولاً 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد تا بی‌حسی کامل ایجاد شود. در برخی موارد، اگر عفونت شدید باشد، ممکن است دندانپزشک قبل از شروع درمان، دوره‌ای از آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

2. دسترسی به پالپ دندان

پس از بی‌حس شدن کامل ناحیه، دندانپزشک با استفاده از وسایل مخصوص، حفره‌ای در سطح دندان ایجاد می‌کند تا به فضای پالپ دسترسی پیدا کند. این حفره باید به اندازه‌ای باشد که امکان دسترسی به تمام کانال‌های ریشه را فراهم کند. در این مرحله، دندانپزشک با دقت زیاد کار می‌کند تا از آسیب به ساختار اصلی دندان جلوگیری شود.

3. پاکسازی و ضدعفونی کانال‌ها

در این مرحله، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص، تمام بافت‌های عفونی و آسیب‌دیده را از داخل کانال‌های ریشه خارج می‌کند. این کار با دقت زیاد و به تدریج انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که تمام بافت‌های عفونی خارج شده‌اند. سپس، کانال‌ها با محلول‌های ضدعفونی کننده شستشو داده می‌شوند تا هرگونه باکتری باقی‌مانده از بین برود.

مرحله عصب کشی	زمان تقریبی	نکات مهم
بی‌حسی موضعی	15-10 دقیقه	اطمینان از بی‌حسی کامل
دسترسی به پالپ	20-15 دقیقه	دقت در حفظ ساختار دندان
پاکسازی و ضدعفونی	45-30 دقیقه	خارج کردن کامل بافت عفونی

4. پر کردن کانال‌ها

پس از پاکسازی و ضدعفونی کامل کانال‌ها، نوبت به پر کردن آنها می‌رسد. در این مرحله، دندانپزشک از ماده‌ای به نام گوتاپرکا استفاده می‌کند که یک ماده لاستیکی مخصوص است. همراه با گوتاپرکا، از یک ماده سیلر نیز استفاده می‌شود که نقش چسب را دارد و به آب‌بندی کامل کانال‌ها کمک می‌کند. این مواد به شکلی فشرده در کانال‌ها قرار می‌گیرند تا هیچ فضای خالی باقی نماند.

5. ترمیم نهایی دندان

آخرین مرحله عصب کشی، ترمیم نهایی دندان است. معمولاً دندان‌های عصب کشی شده نیاز به روکش دارند تا از آنها در برابر شکستگی محافظت شود. دندانپزشک ممکن است در این مرحله از یک پر کردگی موقت استفاده کند تا در جلسه بعدی، روکش دائمی را قرار دهد. روکش باعث می‌شود دندان استحکام خود را بازیابد و ظاهر زیبایی داشته باشد.

• استفاده از روکش موقت تا زمان آماده شدن روکش دائمی
• انتخاب نوع روکش بر اساس موقعیت دندان
• اطمینان از تطابق کامل روکش با دندان‌های مجاور
• بررسی اکلوژن (نحوه جفت شدن دندان‌ها) پس از نصب روکش

چه زمانی به عصب کشی دندان نیاز داریم؟

تشخیص نیاز به عصب کشی دندان باید توسط دندانپزشک متخصص انجام شود. با این حال، برخی علائم و نشانه‌ها می‌توانند نشان‌دهنده نیاز به این درمان باشند. درد شدید و مداوم دندان، خصوصاً هنگام جویدن غذا، یکی از مهم‌ترین نشانه‌هاست. همچنین حساسیت شدید به سرما و گرما که حتی پس از برداشتن محرک ادامه می‌یابد، می‌تواند نشانه آسیب به عصب دندان باشد.

• تغییر رنگ دندان به خاکستری یا سیاه
• تورم و حساسیت لثه اطراف دندان
• وجود آبسه یا جوش چرکی روی لثه
• درد شدید شبانه و ضربان‌دار
• حساسیت طولانی مدت به سرما و گرما

ممکن است به این مقاله هم علاقه مند باشید: لمینت دندان بدون تراش

عوارض احتمالی عصب کشی دندان

اگرچه عصب کشی دندان یک درمان موفق و رایج است، اما مانند هر درمان دیگری ممکن است با عوارضی همراه باشد. یکی از شایع‌ترین عوارض، احساس درد و ناراحتی خفیف پس از اتمام اثر بی‌حسی است که معمولاً با مصرف مسکن برطرف می‌شود. در برخی موارد نادر، ممکن است عفونت مجدد رخ دهد که نیاز به درمان مجدد دارد.

گاهی اوقات، ممکن است ترک‌های ریز در دندان وجود داشته باشد که حین درمان تشخیص داده نشوند و بعداً مشکل‌ساز شوند. همچنین، در صورتی که تمام کانال‌های دندان به درستی پاکسازی و پر نشوند، احتمال عود عفونت وجود دارد. به همین دلیل، انتخاب دندانپزشک متخصص و با تجربه بسیار مهم است.

مزایا و معایب عصب کشی دندان

مزایای عصب کشی

عصب کشی دندان مزایای متعددی دارد که مهم‌ترین آن حفظ دندان طبیعی است. این درمان باعث می‌شود از کشیدن دندان و عوارض ناشی از آن جلوگیری شود. همچنین، با از بین رفتن عفونت و التهاب، درد شدید دندان نیز برطرف می‌شود و بیمار می‌تواند به راحتی غذا بخورد و صحبت کند.

معایب عصب کشی

از جمله معایب عصب کشی می‌توان به هزینه نسبتاً بالای درمان و نیاز به چند جلسه مراجعه به دندانپزشک اشاره کرد. همچنین، دندان عصب کشی شده ممکن است در طول زمان شکننده‌تر شود و نیاز به روکش داشته باشد. در برخی موارد نیز ممکن است نیاز به درمان مجدد وجود داشته باشد.

درد بعد از عصب کشی دندان

علل درد بعد از عصب کشی

درد پس از عصب کشی دندان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. التهاب بافت‌های اطراف دندان یکی از شایع‌ترین علل است که معمولاً طی چند روز برطرف می‌شود. گاهی اوقات، بلند بودن پر کردگی یا روکش موقت نیز می‌تواند باعث درد شود. در موارد نادر، عفونت باقی‌مانده یا درمان ناقص می‌تواند عامل درد باشد.

روش‌های کاهش درد

برای کاهش درد پس از عصب کشی دندان، راهکارهای مختلفی وجود دارد. مصرف مسکن‌های تجویز شده توسط دندانپزشک، استفاده از کمپرس سرد روی گونه، و پرهیز از جویدن غذا با دندان درمان شده می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین، شستشوی دهان با آب نمک ولرم می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.

موارد خاص در عصب کشی دندان

عصب کشی در دوران بارداری

عصب کشی دندان در دوران بارداری با رعایت نکات خاص امکان‌پذیر است. بهترین زمان برای این درمان، سه ماهه دوم بارداری است. دندانپزشک از مواد بی‌حسی و داروهای مجاز در بارداری استفاده می‌کند و تلاش می‌کند تا حد امکان از عکسبرداری اشعه ایکس اجتناب کند.

عصب کشی دندان‌های شیری

در مورد دندان‌های شیری، عصب کشی تنها در شرایط خاص و زمانی که حفظ دندان تا زمان رویش دندان دائمی ضروری باشد، انجام می‌شود. روش درمان کمی متفاوت است و معمولاً از مواد قابل جذب برای پر کردن کانال‌ها استفاده می‌شود.

• استفاده از تکنیک‌های خاص برای همکاری بهتر کودک
• انتخاب مواد پرکننده مناسب برای دندان‌های شیری
• توجه به زمان افتادن طبیعی دندان شیری
• مراقبت‌های ویژه پس از درمان

عصب کشی از روی روکش

در مواردی که دندان دارای روکش نیاز به عصب کشی پیدا کند، این درمان از طریق ایجاد سوراخی در روکش یا برداشتن آن انجام می‌شود. پس از درمان، سوراخ با مواد مخصوص ترمیم می‌شود یا روکش جدید ساخته می‌شود.

نکات مهم قبل و بعد از عصب کشی دندان

رعایت برخی نکات قبل و بعد از عصب کشی می‌تواند به موفقیت درمان کمک کند. قبل از درمان، مصرف به موقع آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده و اطلاع‌رسانی در مورد سابقه پزشکی به دندانپزشک مهم است. پس از درمان نیز، رعایت بهداشت دهان، پرهیز از جویدن غذاهای سخت، و مراجعه منظم برای معاینات پیگیری ضروری است.

جمع‌بندی

عصب‌کشی دندان یکی از درمان‌های حیاتی در دندانپزشکی است که به حفظ دندان‌های طبیعی و جلوگیری از گسترش عفونت کمک می‌کند. این روش شامل مراحل مختلفی مانند بی‌حسی موضعی، دسترسی به پالپ دندان، پاکسازی و ضدعفونی کانال‌ها، پر کردن آنها، و ترمیم نهایی است. علائمی همچون درد شدید، حساسیت طولانی به سرما و گرما، یا تورم لثه می‌توانند نشان‌دهنده نیاز به این درمان باشند. اگرچه عصب‌کشی ممکن است با عوارضی همچون درد موقت یا نیاز به درمان مجدد همراه باشد، اما مزایای آن، از جمله حفظ دندان طبیعی، به‌طور قابل‌توجهی بر معایب آن غلبه دارد.

برای تجربه‌ای ایمن و حرفه‌ای در زمینه عصب‌کشی دندان، کلینیک دندانپزشکی دیجیتال تبسم در شیراز، با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و تیمی متخصص، به‌عنوان یکی از بهترین مراکز ارائه‌دهنده این خدمات شناخته می‌شود. مراجعه به این کلینیک می‌تواند تضمینی برای سلامت و زیبایی دندان‌های شما باشد. همچنین شما میتوانید کلیه خدمات درمانی و زیبایی دندان را از قبیل لمینت، کامپوزیت دندان در شیراز، ارتودنسی و… را دریافت کنید.